Azərbaycan ali məktəblərinin hər birində təhsil haqları mьxtəlifdir. Hər il də təhsil haqlarında artım mьşahidə edilir. Bəs bu il Azərbaycanda ən bahalı dцvlət və цzəl universitetlər hansılardır? Modern.az saytının araşdırmasına gцrə, цzəl univeristetlərdə təhsil haqları dцvlət ali məktəblərindən daha bahadır. Di gəl ki, dцvlət universitetlərində də qiymətlər heз də aşağı deyil.

Bu il təhsil цdənişlərinə gцrə ən bahalı dцvlət universitetlər Azərbaycan Dillər Universiteti və Milli Musiqi Konservatoriyasıdır ki, burada mьvafiq ixtisalar ьzrə təhsil haqqı 2500 manat civarındadır. Ьmumiyyətlə, təhsil haqlarına gцrə ən bahalı dцvlət ali məktəblərin (ixtisaslarla birlikdə) ilk onluğu belədir.

Azərbaycan Dillər Univeriteti – Tərcьmə (Azərbaycan - ingilis), Beynəlxalq mьnasibətlər fakьltəsi – 2500 manat Azərbaycan Milli Konservatoriyası- Solo oxuma -2500 manat
Bakı Dцvlət Universiteti – Hьquqşьnaslıq – 2100 manat
Turizm İnsitutu- Nəqliyyat servisi (nəqliyyat nцvləri ьzrə xidmətlərin gцstərilməsi ), Menecment, Turizm və otelзilik, Tərcьmə, Regionşьnaslıq, Sosial iş- 2000 manat
Milli Aviasiya Akademiyası- Dьnya iqtisadiyyatı, Menecment- 2000 manat
Azərbaycan Dцvlət İqtisad Universiteti- Dьnya İqtisadiyyatı, Beynəlxalq mьnasibətlər- 1500 manat
Bakı Slavyan Universiteti- Tərcьmə, Beynəlxalq mьnasibətlər- 1500 manat
Azərbaycan Dцvlət və İncəsənət Universiteti- Menecment, Kitabşьnaslıq, Beynəlxalq mьnasibətlər, Sənətşьnaslıq, Solo oxuma, İnstrumental ifaзılıq, Musiqişьnaslıq, Xareoqrafiya sənəti- 1500 manat
Bakı Musiqi Akademiyası- İnstrumental ifaзılıq, Solo oxuma, Dirijorluq, Bəstəkarlıq, Musiqişьnaslıq- 1500 manat
Azərbaycan Dəniz Akademiyası- Gəmiзilik və gəmi hərəkətinin idarə edilməsi- 1500 manat

Dцvlət universitetləri arasında ən aşağı təhsil haqları Azərbaycan Dцvlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasındadır ki, burada təhsil haqqı 200-300 manatdır. Bununla yanaşı, Azərbaycan Pedoqoji Universiteti və Mьəllimlər İnsitutunda da təhsil haqları aşağıdır. Belə ki, burada qiymətlər 550-800 manat arasında dəyişir.

Цzəl univeritetlərdə isə qiymətlər bir xeyli fərqlidir. Bu univeristelərdə ən aşağı təhsil haqqı 1200 manatdır. Ən bahalı цdəniş isə Qafqaz Universitetindədir. Цzəl ali məktəbləri isə təhsil haqlarına belə sıralmaq olar.

Qafqaz Universiteti - Beynəlxalq mьnasibətlər (tədris ingilis dilindədir)- 4500 manat
Qərb Universiteti – Filologiya, Tərcьmə- 3855 manat
Asiya Universiteti- bьtьn ixtisaslar- 3000 manat
Azərbaycan universiteti - Maliyyə, Mьhasibat uзotu və audit- 3000 manat
Azərbaycan Koorperasiya Universiteti- Maliyyə, Mьhasibat uзotu və audit- 3000 manat

Qeyd edək ki, Xəzər və Odlar Yurdu Universitetlərində təhsil haqlarına edilən mьəyyən gьzəştlərə gцrə bu universitetlərdə konkret qiymətləri qeyd etmək mьmkьn olmadı.

Ьmumiyyətlə, universitetlərdə təhsil haqları nə qədər olmalıdır?

Təhsil haqlarını kim mьəyyənləşdirir? “21-ci əsr Təhsil Mərkəzi”nin rəhbəri, təhsil məsələləri ьzrə ekspert Etibar Əliyev deyir ki, ali məktəb rəhbərləri təhsil haqlarını istədikləri kimi yьksəldirlər:
“Azərbaycan universitetlərində təhsil haqlarını Tarif Şurası mьəyyənləşdirir. Ancaq bir sıra artımlar gцstərir ki, burada mьəyən dərəcədə qeyri-mьəyyənliklər mцvcuddur. Elə universitetlər var ki, təhsil haqları 3-4 dəfə qaldırılıb. Bura Azərbaycan Dillər Universitetini və цzəl ali məktəbləri aid etmək olar. Son nəticə olaraq gцrьnьr ki, ali məktəb rəhbərləri цz səlahiyyətlərindən istifadə edərək istədikləri kimi təhsil haqqını yьksəldirlər. Ancaq mən indiki şəraitdə Azərbaycanda təhsil haqqının 1000 manat civarında olmasının tərəfdarıyam. Bunu mьəyyən dərəcədə əsaslandırmaq mьmьkьndьr. Azərbaycan ali məktəblərində təhsilin keyfiyyəti qiymətləndirilməyib. Ali məktəblərin hamısı akkreditasiya olunmayıb. Ali məktəblərin maddi-texniki bazası, infrastrukturu, kitabxanaları, yataqxanaları, İKT təminatı normal vəziyyətdə deyil. Ьmumiyyətlə, təhsildə bu kimi mьhьm amillərin olmaması gцstərir ki, Azərbaycanda təhsil haqqı 1000 manatı цtməməlidir”.

“Dцvlət universitetlərində təhsil pulsuz olmalıdır”

Etibar Əliyevin fikrincə, Azərbaycanda minimum əmək haqqı aşağı olduğdan valideynlər təhsil haqlarını цdəyə bilmirlər. “Bu dьnya praktikası ilə uyğunluq təşkil etmir. İnkişaf etmiş цlkələrdə tələbələrdən arayış tələb olunur ki, valideynlərinin qazandıqları gəlirlər imkan verirmi o təhsil haqqını цdəsin. Mьmkьn olmayanda universitetin kцməkliyi ilə bir sıra kredit verən banklar vasitəsilə tələbələrə uzunmьddətli kiзik faizli kreditlər verirlər ki, onlar təhsillərini başa vura bilsinlər. Azərbaycan neft цlkəsidir. Dəfələrlə rəsmi şəkildə bəyan olunub ki, ьmumi daxili məhsul inkişafına və artımına gцrə Azərbaycan цndə gedən цlkələrdən biridir. Ona gцrə də Azərbaycan dцvlət ali mьəssisələrində təhsil цdənişsiz olmalıdır. ”.

“Dцvlət ali məktəblərində təhsil haqqına rektor mьdaxilə edə bilməz”

Təhsil Nazirliyinin İqtisadiyyat şцbəsinin mьdir mьavini Orxan Kərimov bildirib ki, dцvlət ali məktəblərində təhsil haqlarını Tarif Şurası mьəyyən edir: “Dцvlət ali məktəblərində təhsil haqları Tarif Şurası tərəfindən tənzimlənir. Ancaq цzəl ali mьəssisələrdə təhsil haqlarını həmin universitetlərin rəhbərliyi mьəyyənləşdirir”.

Universitetlərdəki qiymətlərdən gцrьndьyь kimi ali məktəblərdə цdənişli təhsil almaq heз də asan deyil. Abituriyentlər deyirlər ki, belə getsə, bu cьr baha təhsil haqları ilə зətin ki, daxil olduqları universitetlərdə təhsillərini davam etdirə bilsinlər. Bir sцzlə, işlər ildən-ilə zorlaşır.